本节将证明: 给定凸函数 f f f 的一个相对内点 x x x, 必存在过 ( x , f ( x ) ) (x,f(x)) (x,f(x)) 的一个仿射函数 y = f ( x ) + v T ( y − x ) y=f(x)+v^T(y-x) y=f(x)+vT(y−x) 支撑函数 f f f. 进而说明,下半连续的凸函数是仿射函数的逐点上确界.
函数 f : R n → R ‾ f:\mathbb{R}^n\to\overline{\mathbb{R}} f:Rn→R 称为是下半连续的,是指对 R n \mathbb{R}^n Rn 中任意收敛的点列 x k → x ( k → ∞ ) x_k\to x\:(k\to\infty) xk→x(k→∞) 有 f ( x ) ≤ lim k → ∞ f ( x k ) . f(x)\leq\lim_{k\to\infty}f(x_k). f(x)≤k→∞limf(xk).下半连续的函数也称为闭函数.
命题 4.1 (切平面的存在性):设 f : R n → R ∪ { ∞ } f:\mathbb{R}^n\to\mathbb{R}\cup\{\infty\} f:Rn→R∪{∞} 是真凸函数, x ∈ r i ( d o m ( f ) ) x\in\mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) x∈ri(dom(f)),则存在 v ∈ R n v\in\mathbb{R}^n v∈Rn 使得 f ( y ) ≥ f ( x ) + v T ( y − x ) , ∀ y ∈ R n . \begin{align}f(y)\geq f(x)+v^T(y-x),\quad\forall y\in\mathbb{R}^n.\end{align} f(y)≥f(x)+vT(y−x),∀y∈Rn.因而 f f f 在有界集上有下界. 特别,若 f f f 在 x x x 处可微,则 v = ∇ f ( x ) v=\nabla f(x) v=∇f(x)
证: 所需证的结论意味着切平面 t = f ( x ) + v T ( y − x ) t=f(x)+v^T(y-x) t=f(x)+vT(y−x) 是上镜图 e p i ( f ) \mathbf{epi}(f) epi(f) 的支撑超平面,如图 4.1所示,由于 e p i ( f ) \mathbf{epi}(f) epi(f) 是 R n + 1 \mathbb{R}^{n+1} Rn+1 中一凸集, ( x , f ( x ) ) (x,f(x)) (x,f(x)) 是边界上一点,所以这样的超平面是存在的. 但需要证明该超平面不与 R n + 1 \mathbb{R}^{n+1} Rn+1 中坐标向量 (0,…,0,1) 平行.
第一步: 支撑超平面的存在性: 设 x ∈ r i ( d o m ( f ) ) x\in\mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) x∈ri(dom(f)). 因为 e p i ( f ) \mathbf{epi}(f) epi(f)是凸集,显然 ( x , f ( x ) ) ∈ c l ( e p i ( f ) ) ∖ r i ( e p i ( f ) ) (x,f(x))\in\mathbf{cl}(\mathbf{epi}(f))\setminus\mathbf{ri}(\mathbf{epi}(f)) (x,f(x))∈cl(epi(f))∖ri(epi(f)).根据支撑超平面命题, 存在 ( a T , b ) T ∈ R n + 1 (a^T,b)^T\in\mathbb{R}^{n+1} (aT,b)T∈Rn+1,使得 ( a T , b ) [ ( y t ) − ( x f ( x ) ) ] ≥ 0 , ∀ ( y t ) ∈ e p i ( f ) , (a^T,b)\Big[\begin{pmatrix}y\\t\end{pmatrix}-\begin{pmatrix}x\\f(x)\end{pmatrix}\Big]\geq0,\quad\forall\begin{pmatrix}y\\t\end{pmatrix}\in\mathbf{epi}(f), (aT,b)[(yt)−(xf(x))]≥0,∀(yt)∈epi(f),其中等号不恒成立.显然上式可化为 a T ( y − x ) + b ( t − f ( x ) ) ≥ 0 , ∀ y ∈ d o m ( f ) , t ≥ f ( y ) , \begin{align} a^T(y-x)+b(t-f(x))\geq0,\quad\forall y\in\mathbf{dom}(f),\:t\geq f(y),\end{align} aT(y−x)+b(t−f(x))≥0,∀y∈dom(f),t≥f(y),且存在 y ˉ ∈ d o m ( f ) , t ˉ ≥ f ( y ˉ ) \bar{y}\in\mathbf{dom}(f),\bar{t}\geq f(\bar{y}) yˉ∈dom(f),tˉ≥f(yˉ), 使得 a T ( y ˉ − x ) + b ( t ˉ − f ( x ) ) > 0. a^T(\bar{y}-x)+b(\bar{t}-f(x))>0. aT(yˉ−x)+b(tˉ−f(x))>0.
第二步 : b ≥ 0 :b\geq0 :b≥0:在(2)中,令 t → ∞ t\to\infty t→∞ 可知 b ≥ 0. b\geq0. b≥0.
第三步 : b > 0 :b>0 :b>0:若 b = 0 b=0 b=0,则 a T ( y − x ) ≥ 0 , ∀ y ∈ d o m ( f ) , \begin{align} a^T(y-x)\geq0,\quad\forall y\in\mathbf{dom}(f),\end{align} aT(y−x)≥0,∀y∈dom(f),且存在 y ˉ ∈ d o m ( f ) \bar{y}\in\mathbf{dom}(f) yˉ∈dom(f),使得 a T ( y ˉ − x ) > 0 a^T(\bar{y}-x)>0 aT(yˉ−x)>0. 这意味着凸集 d o m ( f ) \mathbf{dom}( f) dom(f) 和 { x } \{x\} {x} 被超平面 a T ( y − x ) = 0 a^T(y-x)=0 aT(y−x)=0 真分离.根据凸集分离定理得: r i ( { x } ) ∩ r i ( d o m ( f ) ) = ∅ \mathbf{ri}(\{x\})\cap\mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f))=\emptyset ri({x})∩ri(dom(f))=∅.即 x ∉ r i ( d o m ( f ) ) x\not\in\mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) x∈ri(dom(f)).矛盾.所以 b > 0. b>0. b>0.
第四步: 切平面的存在性: 记 v : = − a / b v:=-a/b v:=−a/b,代入(2), 并令 t = f ( y ) t=f(y) t=f(y),便得到 f ( y ) ≥ f ( x ) + v T ( y − x ) , ∀ y ∈ d o m ( f ) f(y)\geq f(x)+v^T(y-x),\forall y\in\mathbf{dom}(f) f(y)≥f(x)+vT(y−x),∀y∈dom(f).当 y ∈ R n ∖ d o m ( f ) y\in\mathbb{R}^n\setminus\mathbf{dom}(f) y∈Rn∖dom(f) 时,此不等式显然仍成立.
因 f ( x ) > − ∞ f(x)>-\infty f(x)>−∞.对任意的 r > 0 r>0 r>0,当 y ∈ B ( x , r ) y\in B(x,r) y∈B(x,r) 时,有 f ( y ) ≥ f ( x ) + v T ( y − x ) ≥ f ( x ) − ∥ v ∥ 2 ∥ y − x ∥ 2 ≥ f ( x ) − r ∥ v ∥ 2 . \begin{aligned}f(y)\geq f(x)+v^T(y-x)\geq f(x)-\|v\|_2\|y-x\|_2\geq f(x)-r\|v\|_2.\end{aligned} f(y)≥f(x)+vT(y−x)≥f(x)−∥v∥2∥y−x∥2≥f(x)−r∥v∥2.所以 f f f 在 B ( x , r ) B(x,r) B(x,r) 上有下界.
最后,当 f f f在 x x x 处可微时容易证明 v = ∇ f ( x ) v=\nabla f(x) v=∇f(x).
注 1:满足(1)的 v v v 称为 f f f 在 x x x 处的次梯度, 记为 v ∈ ∂ f ( x ) v ∈ ∂f(x) v∈∂f(x). 命题 3.4.1说明, 当 f f f 是凸函数且 x ∈ r i ( d o m ( f ) ) x ∈ \mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) x∈ri(dom(f)) 时, ∂ f ( x ) ∂f(x) ∂f(x) 非空.当 x ∉ r i ( d o m ( f ) ) x \notin \mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) x∈/ri(dom(f)) 时, 次梯度未必存在.
注2:注 2: 证明的第三步也可以不利用凸集分离定理而直接证明: 因 x ∈ r i ( d o m ( f ) ) x\in\mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) x∈ri(dom(f)),对任意的 y ∈ d o m ( f ) y\in\mathbf{dom}(f) y∈dom(f),根据线段原理 可知,存在 λ > 1 \lambda>1 λ>1, 使得 y + λ ( x − y ) ∈ d o m ( f ) . y+\lambda(x-y)\in \mathbf{dom}(f) . y+λ(x−y)∈dom(f). 即 y + λ ( x − y ) = x − ( λ − 1 ) ( y − x ) ∈ d o m ( f ) . \begin{aligned}y+\lambda(x-y)=x-(\lambda-1)(y-x)\in\mathbf{dom}(f).\end{aligned} y+λ(x−y)=x−(λ−1)(y−x)∈dom(f).用 x − ( λ − 1 ) ( y − x ) x-(\lambda-1)(y-x) x−(λ−1)(y−x) 替换(3)中的 y y y 便得 − ( λ − 1 ) a T ( y − x ) ≥ 0 -(\lambda-1)a^T(y-x)\geq0 −(λ−1)aT(y−x)≥0,即 a T ( y − x ) ≤ 0. a^T(y-x)\leq0. aT(y−x)≤0. 联立(3)得 a T ( y − x ) = 0 a^T(y-x)=0 aT(y−x)=0.与 a T ( y ˉ − x ) > 0 a^T(\bar{y}-x)>0 aT(yˉ−x)>0 矛盾.所以 b > 0. b>0. b>0.
命题 4.2: (凸函数是仿射函数族的逐点上确界) 设 f : R n → R ∪ { ∞ } f:\mathbb{R}^n\to\mathbb{R}\cup\{\infty\} f:Rn→R∪{∞} 是凸函数,且下半连续的,那么对任意的 x ∈ R n x\in\mathbb{R}^n x∈Rn, 存在一列仿射函数 { g k } \{g_k\} {gk}, 使得 f ( y ) ≥ g k ( y ) , ∀ y ∈ R n , g k ( x ) → f ( x ) ( k → ∞ ) . \begin{aligned}f(y)\geq g_k(y),\:\forall y\in\mathbb{R}^n,\quad g_k(x)\to f(x)\:(k\to\infty).\end{aligned} f(y)≥gk(y),∀y∈Rn,gk(x)→f(x)(k→∞).从而 f ( x ) = sup { g ( x ) ∣ g 是仿射函数 , 满足 : g ( y ) ≤ f ( y ) , ∀ y ∈ R n } . \begin{align} f(x)=\sup\{g(x)|g\text{是仿射函数},\text{ 满足}:g(y)\leq f(y),\mathrm{~}\forall y\in\mathbb{R}^n\}.\end{align} f(x)=sup{g(x)∣g是仿射函数, 满足:g(y)≤f(y), ∀y∈Rn}.
证:根据命题 4.1, 只需考虑 x ∈ R n ∖ r i ( d o m ( f ) ) x\in\mathbb{R}^n\setminus\mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) x∈Rn∖ri(dom(f)) 的情形.不妨设 d o m \mathbf{dom} dom ( f ) ≠ ∅ ( f) \neq\emptyset (f)=∅.否则令 g k ( y ) ≡ k , ∀ y ∈ R n . g_k(y)\equiv k,\:\forall y\in\mathbb{R}^n. gk(y)≡k,∀y∈Rn.
(a) 若 x ∈ c l ( d o m ( f ) ) \ r i ( d o m ( f ) ) x\in\mathbf{cl}(\mathbf{dom}(f))\backslash\mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) x∈cl(dom(f))\ri(dom(f)), 取 x 0 ∈ r i ( d o m ( f ) ) x_0\in\mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) x0∈ri(dom(f)) 和 x k : = x + 1 k ( x 0 − x ) , k ∈ N . x_k:=x+\frac1k(x_0-x),\:k\in\mathbb{N}. xk:=x+k1(x0−x),k∈N. 由线段原理可知 x k ∈ r i ( d o m ( f ) ) x_k\in\mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) xk∈ri(dom(f)),于是,利用命题 4.1可知,存在仿射函数 g k ( y ) = g_k(y)= gk(y)= f ( x k ) + v k T ( y − x k ) , \begin{aligned}f(x_k)+v_k^T(y-x_k),\end{aligned} f(xk)+vkT(y−xk), 使得 f ( y ) ≥ g k ( y ) , ∀ y ∈ R n . f(y)\geq g_{k}(y),\quad\forall y\in\mathbb{R}^{n}. f(y)≥gk(y),∀y∈Rn.
在上式中令 y = x 0 y=x_0 y=x0,得:
f ( x 0 ) ≥ f ( x k ) + v k T ( x 0 − x k ) = f ( x k ) + ( 1 − 1 k ) v k T ( x 0 − x ) \begin{aligned} f(x_{0})\geq f(x_{k})+v_{k}^{T}(x_{0}-x_{k})=f(x_{k})+(1-\frac{1}{k})v_{k}^{T}(x_{0}-x)\end{aligned} f(x0)≥f(xk)+vkT(x0−xk)=f(xk)+(1−k1)vkT(x0−x)
从而,当 k ≥ 2 k\geq2 k≥2 时, 有: v k T ( x 0 − x ) ≤ k k − 1 [ f ( x 0 ) − f ( x k ) ] v_k^T(x_0-x)\leq\frac k{k-1}[f(x_0)-f(x_k)] vkT(x0−x)≤k−1k[f(x0)−f(xk)].于是 g k ( x ) = f ( x k ) + v k T ( x − x k ) = f ( x k ) − 1 k v k T ( x 0 − x ) ≥ f ( x k ) − 1 k − 1 [ f ( x 0 ) − f ( x k ) ] = k k − 1 f ( x k ) − 1 k − 1 f ( x 0 ) . \begin{aligned}g_k(x)&=f(x_k)+v_k^T(x-x_k)=f(x_k)-\frac{1}{k}v_k^T(x_0-x)\\ &\geq f(x_k)-\frac1{k-1}[f(x_0)-f(x_k)] \\ &=\frac k{k-1}f(x_k)-\frac1{k-1}f(x_0). \end{aligned} gk(x)=f(xk)+vkT(x−xk)=f(xk)−k1vkT(x0−x)≥f(xk)−k−11[f(x0)−f(xk)]=k−1kf(xk)−k−11f(x0).令 k → ∞ k\to\infty k→∞,取下极限,利用 f f f 的下半连续性,得 f ( x ) ≤ lim ‾ k → ∞ f ( x k ) ≤ lim ‾ k → ∞ g k ( x ) . f(x)\leq\underline{\lim}_{k\to\infty}f(x_k)\leq\underline{\lim}_{k\to\infty}g_k(x). f(x)≤limk→∞f(xk)≤limk→∞gk(x).
又 f ( x ) ≥ g k ( x ) , ∀ k ∈ N f(x)\geq g_k(x),\:\forall k\in\mathbb{N} f(x)≥gk(x),∀k∈N.故 f ( x ) ≥ lim ‾ k → ∞ g k ( x ) f(x)\geq\overline{\lim}_{k\to\infty}g_k(x) f(x)≥limk→∞gk(x).所以 lim k → ∞ g k ( x ) = f ( x ) . \lim_{k\to\infty}g_k(x)=f(x). limk→∞gk(x)=f(x).
(b) 若 x ∈ R n ∖ c l ( d o m ( f ) ) x\in\mathbb{R}^n\setminus\mathbf{cl}(\mathbf{dom}(f)) x∈Rn∖cl(dom(f)),因 d o m ( f ) \mathbf{dom}(f) dom(f) 非空,据 (1)所证,存在仿射函数 g g g,使得 f ( y ) ≥ g ( y ) , ∀ y ∈ R n . \begin{aligned}f(y)\geq g(y),\:\forall y\in\mathbb{R}^n.\end{aligned} f(y)≥g(y),∀y∈Rn.
根据凸集的严格分离命题,存在 a ∈ R n a\in\mathbb{R}^n a∈Rn 和 b ∈ R b\in\mathbb{R} b∈R, 使得超平面 a T x + b = 0 a^Tx+b=0 aTx+b=0 严格分离 x x x 和 c l ( d o m ( f ) ) \mathbf{cl}(\mathbf{dom}(f) ) cl(dom(f)),即
a T x + b > 0 , a T y + b ≤ 0 , ∀ y ∈ c l ( d o m ( f ) ) . a^Tx+b>0,\quad a^Ty+b\leq0,\quad\forall y\in\mathbf{cl}(\mathbf{dom}(f)). aTx+b>0,aTy+b≤0,∀y∈cl(dom(f)).
将 a a a 和 b b b 乘以适当的正数,可设 (将 a , b a,b a,b 改记为 a k , b k ) a_k,b_k) ak,bk)
a k T x + b k = k 且 a k T y + b k ≤ 0 , ∀ y ∈ c l ( d o m ( f ) ) . a_k^Tx+b_k=k\quad\text{ 且 }\quad a_k^Ty+b_k\leq0,\quad\forall y\in\mathbf{cl}(\mathbf{dom}(f)). akTx+bk=k 且 akTy+bk≤0,∀y∈cl(dom(f)).令 g k ( y ) : = g ( y ) + a k T y + b k g_k(y):=g(y)+a_k^Ty+b_k gk(y):=g(y)+akTy+bk, 则 g k g_k gk 仍为仿射函数,满足 g k ( y ) = g ( y ) + a k T y + b k ≤ g ( y ) ≤ f ( y ) , ∀ y ∈ d o m ( f ) , g_k(y)=g(y)+a_k^Ty+b_k\leq g(y)\leq f(y),\quad\forall y\in\mathbf{dom}(f), gk(y)=g(y)+akTy+bk≤g(y)≤f(y),∀y∈dom(f),且 g k ( x ) = g ( x ) + k → ∞ , k → ∞ . g_k(x)=g(x)+k\to\infty,\:k\to\infty. gk(x)=g(x)+k→∞,k→∞.
最后, 利用已证结论容易推出(4),此部分可以留作练习。
凸函数因为其局部极小必为全局极小而在优化理论中具有特别的重要性. 可以将具有这一特性的函数可以推广到更大的函数类, 即拟凸函数.
定义 5.1.1: (拟凸函数) 对函数 f : R n → R ‾ f:\mathbb{R}^n\to\overline{\mathbb{R}} f:Rn→R, 如果 f ( θ x + ( 1 − θ ) y ) ≤ max { f ( x ) , f ( y ) } , ∀ x , y ∈ d o m ( f ) , θ ∈ [ 0 , 1 ] , \begin{align} f(\theta x+(1-\theta)y)\leq\max\{f(x),f(y)\},\quad\forall x,y\in\mathbf{dom}(f),\quad\theta\in[0,1],\end{align} f(θx+(1−θ)y)≤max{f(x),f(y)},∀x,y∈dom(f),θ∈[0,1],则称 f f f 是拟凸的. 如果上式中的严格不等号对 x ≠ y x\neq y x=y 恒成立,则称 f f f 是严格拟凸的.
如果 − f −f −f 是拟凸 (或严格拟凸) 的, 则称 f f f 是拟凹 (或严格拟凹) 的. 既是拟凸又是拟凹的函数称为拟线性函数.
拟凸函数的有效定义域 d o m ( f ) \mathbf{dom}(f) dom(f) 必为凸集.
易见,拟凸函数的有效定义域 d o m ( f ) \mathbf{dom}(f) dom(f)必为凸集. 对函数 f : R n → R ∪ { ∞ } f:\mathbb{R}^n\to\mathbb{R}\cup\{\infty\} f:Rn→R∪{∞},易见(5) 等价于 f ( θ x + ( 1 − θ ) y ) ≤ max { f ( x ) , f ( y ) } , ∀ x , y ∈ R n , θ ∈ [ 0 , 1 ] . \begin{align} f(\theta x+(1-\theta)y)\leq\max\{f(x),f(y)\},\quad\forall x,y\in\mathbb{R}^n,\quad\theta\in[0,1].\end{align} f(θx+(1−θ)y)≤max{f(x),f(y)},∀x,y∈Rn,θ∈[0,1].依据定义容易看出, 凸函数必为拟凸的; 凹函数必为拟凹的. 仿射函数必为拟线性的.
命题 5.1.1 :(拟凸性的水平集刻画) 函数 f : R n → R ∪ { ∞ } f:\mathbb{R}^n\to\mathbb{R}\cup\{\infty\} f:Rn→R∪{∞}是拟凸的当且仅当: ∀ α ∈ R ∀α ∈ \mathbb{R} ∀α∈R,水平集 l e v α ( f ) : = x ∈ R n ∣ f ( x ) ≤ α \mathbf{levα}(f) := {x ∈ \mathbb{R}^n \mid f(x) ≤ α} levα(f):=x∈Rn∣f(x)≤α 是凸集.
证:设 f f f 是拟凸函数,那么,对任意的 α ∈ R \alpha\in\mathbb{R} α∈R,若 x , y ∈ l e v α ( f ) x,y\in\mathbf{lev}_\alpha(f) x,y∈levα(f) 以及 ∀ θ ∈ [ 0 , 1 ] \forall\theta\in[0,1] ∀θ∈[0,1],有
f ( θ x + ( 1 − θ ) y ) ≤ max { f ( x ) , f ( y ) } ≤ α . f(\theta x+(1-\theta)y)\leq\max\{f(x),f(y)\}\leq\alpha. f(θx+(1−θ)y)≤max{f(x),f(y)}≤α.
所以 θ x + ( 1 − θ ) y ∈ l e v α ( f ) \theta x+(1-\theta)y\in\mathbf{lev}_\alpha(f) θx+(1−θ)y∈levα(f).从而 l e v α ( f ) \mathbf{lev}_\alpha(f) levα(f) 是凸集.
反之,设对任意的 α ∈ R \alpha\in\mathbb{R} α∈R, 水平集 l e v α ( f ) \mathrm{lev}_\alpha(f) levα(f) 是凸集. 那么, ∀ x , y ∈ d o m ( f ) \forall x,y\in\mathbf{dom}(f) ∀x,y∈dom(f), 不妨设 f ( y ) ≤ f ( x ) f(y)\leq f(x) f(y)≤f(x),对任意的 α > f ( x ) \alpha>f(x) α>f(x),有 x , y ∈ l e v α ( f ) x,y\in\mathbf{lev}_\alpha(f) x,y∈levα(f). 根据 l e v α ( f ) \mathbf{lev}_\alpha(f) levα(f) 凸性可知, ∀ θ ∈ [ 0 , 1 ] \forall\theta\in[0,1] ∀θ∈[0,1],有 θ x + ( 1 − θ ) y ∈ l e v α ( f ) \theta x+(1-\theta)y\in\mathbf{lev}_\alpha(f) θx+(1−θ)y∈levα(f),从而 f ( θ x + ( 1 − θ ) y ) ≤ α f(\theta x+(1-\theta)y)\leq\alpha f(θx+(1−θ)y)≤α.令 α → f ( x ) \alpha\to f(x) α→f(x),便得 f ( θ x + ( 1 − θ ) y ) ≤ f ( x ) = max { f ( x ) , f ( y ) } \begin{aligned}f(\theta x+(1-\theta)y)\leq f(x)=\max\{f(x),f(y)\}\end{aligned} f(θx+(1−θ)y)≤f(x)=max{f(x),f(y)}.所以 f f f 是拟凸函数.
定义 5.1.2: (截面函数) 设 x , y ∈ d o m ( f ) x,y\in\mathbf{dom}(f) x,y∈dom(f),考虑函数 f f f 限制在过 x , y x,y x,y 的直线上的函数
ϕ ( t ) : = f ( x + t ( y − x ) ) , t ∈ R , \begin{align} \phi(t):=f(x+t(y-x)),\quad t\in\mathbb{R},\end{align} ϕ(t):=f(x+t(y−x)),t∈R,它是一个一元函数,称为 f f f 的截面函数.
命题 5.1.2:(拟凸函数的截面刻画) 函数 f : R n → R ‾ f:\mathbb{R}^n\to\overline{\mathbb{R}} f:Rn→R 是拟凸函数当且仅当如下条件之一成立:
( 5.1.2.1 ) ∀ x , y ∈ R n , ( 7 ) (5.1.2.1)\:\forall x,y\in\mathbb{R}^n,\:(7) (5.1.2.1)∀x,y∈Rn,(7)所定义的 ϕ \phi ϕ 是一元拟凸函数.
( 5.1.2.2 ) ∀ x , y ∈ R n , ( 7 ) (5.1.2.2)\:\forall x,y\in\mathbb{R}^n,\:(7) (5.1.2.2)∀x,y∈Rn,(7)所定义的 ϕ \phi ϕ 满足 ϕ ( t ) ≤ max { ϕ ( 0 ) , ϕ ( 1 ) } , ∀ t ∈ [ 0 , 1 ] . \phi(t)\leq\max\{\phi(0),\phi(1)\},\:\forall t\in[0,1]. ϕ(t)≤max{ϕ(0),ϕ(1)},∀t∈[0,1].
证: ( a ) (a) (a)设 f : R n → R ‾ f:\mathbb{R}^n\to\overline{\mathbb{R}} f:Rn→R 是拟凸函数,那么 ∀ x , y ∈ R n \forall x,y\in\mathbb{R}^n ∀x,y∈Rn 和 ∀ t , s ∈ R \forall t,s\in\mathbb{R} ∀t,s∈R 以及 θ ∈ [ 0 , 1 ] \theta\in[0,1] θ∈[0,1], 记 ξ : = x + t ( y − x ) , η : = x + s ( y − x ) \xi:=x+t(y-x),\:\eta:=x+s(y-x) ξ:=x+t(y−x),η:=x+s(y−x).有
θ ξ + ( 1 − θ ) η = x + ( θ t + ( 1 − θ ) s ) ( y − x ) . \theta\xi+(1-\theta)\eta=x+\left(\theta t+(1-\theta)s\right)(y-x). θξ+(1−θ)η=x+(θt+(1−θ)s)(y−x).于是
ϕ ( θ t + ( 1 − θ ) s ) = f ( θ ξ + ( 1 − θ ) η ) ≤ max { f ( ξ ) , f ( η ) } = max { ϕ ( t ) , ϕ ( s ) } . \begin{aligned}\phi(\theta t+(1-\theta)s)=f(\theta\xi+(1-\theta)\eta)\leq\max\{f(\xi),f(\eta)\}=\max\{\phi(t),\phi(s)\}.\end{aligned} ϕ(θt+(1−θ)s)=f(θξ+(1−θ)η)≤max{f(ξ),f(η)}=max{ϕ(t),ϕ(s)}.所以, ϕ \phi ϕ 是一个一元拟凸函数. 即 (5.1.2.1) 成立.
( b ) (b) (b) 若(5.1.2.1) 成立,那么 ∀ t ∈ [ 0 , 1 ] \forall t\in[0,1] ∀t∈[0,1],有 ϕ ( t ) ≤ max { ϕ ( 0 ) , ϕ ( 1 ) } \phi(t)\leq\max\{\phi(0),\phi(1)\} ϕ(t)≤max{ϕ(0),ϕ(1)}.故 (5.1.2.2) 成立.
( c ) (c) (c) 设(5.1.2.2)成立.那么, ∀ x , y ∈ R n \forall x,y\in\mathbb{R}^n ∀x,y∈Rn 及 θ ∈ [ 0 , 1 ] \theta\in[0,1] θ∈[0,1], 有
f ( x + θ ( y − x ) ) = ϕ ( θ ) ≤ max { ϕ ( 0 ) , ϕ ( 1 ) } = max { f ( x ) , f ( y ) } . f(x+\theta(y-x))=\phi(\theta)\leq\max\{\phi(0),\phi(1)\}=\max\{f(x),f(y)\}. f(x+θ(y−x))=ϕ(θ)≤max{ϕ(0),ϕ(1)}=max{f(x),f(y)}.所以 f f f 是拟凸函数.
命题 5.1.3:(一元拟凸函数) 函数 f : R → R ‾ f:\mathbb{R}\to\overline{\mathbb{R}} f:R→R 拟凸当且仅当如下条件成立:
(5.1.3.1) f f f 在 R \mathbb{R} R 上单调;
(5.1.3.2) R \mathbb{R} R 可以被分成互不相交的左右两个区间,使得 f f f 在左边的区间上递减,在右边的区间上递增.
推论 5.1: 一元函数 f : R → R ‾ f:\mathbb{R}\to\overline{\mathbb{R}} f:R→R 是拟线性的 (既是拟凸的也是拟凹的) 当且仅当 f f f 是 R \mathbb{R} R 上单调函数
命题 5.2.1 :(拟凸性的一阶微分判据) 设函数 f : R n → R ∪ { ∞ } f:\mathbb{R}^n\to\mathbb{R}\cup\{\infty\} f:Rn→R∪{∞} 的有效定义域 d o m ( f ) \mathbf{dom}(f) dom(f) 是一个凸集, f f f 在 d o m ( f ) \mathbf{dom}(f) dom(f) 上可微,那么, f f f 是拟凸函数当且仅当:
f ( y ) ≤ f ( x ) 蕴含 ∇ f ( x ) T ( y − x ) ≤ 0 , ∀ x , y ∈ d o m ( f ) . \begin{align} f(y)\leq f(x)\quad\text{蕴含}\quad\nabla f(x)^T(y-x)\leq0,\quad\forall x,y\in\mathbf{dom}(f).\end{align} f(y)≤f(x)蕴含∇f(x)T(y−x)≤0,∀x,y∈dom(f).
命题 5.2.3 :(拟凸性的二阶微分判据) 设函数 f : R n → R ∪ { ∞ } f:\mathbb{R}^n\to\mathbb{R}\cup\{\infty\} f:Rn→R∪{∞} 的有效定义域为凸集, f f f 在 d o m ( f ) \mathbf{dom}(f) dom(f) 连续,在 r i ( d o m ( f ) ) \mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) ri(dom(f)) 上处处二阶连续可微的. 那么,
(5.2.3.1) 当 f f f 拟凸时,对任意的 x ∈ r i ( d o m ( f ) ) x\in\mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) x∈ri(dom(f)) 和 y ∈ d o m ( f ) y\in\mathbf{dom}(f) y∈dom(f),当 ∇ f ( x ) T ( y − x ) = 0 \nabla f(x)^T(y-x)=0 ∇f(x)T(y−x)=0时,有 ( y − x ) T ∇ 2 f ( x ) ( y − x ) ≥ 0 (y-x)^T\nabla^2f(x)(y-x)\geq0 (y−x)T∇2f(x)(y−x)≥0;
(5.2.3.2) 若对任意的 x ∈ r i ( d o m ( f ) ) x\in\mathbf{ri}(\mathbf{dom}(f)) x∈ri(dom(f)) 和 y ∈ d o m ( f ) , y ≠ x y\in\mathbf{dom}(f),\:y\neq x y∈dom(f),y=x,当 ∇ f ( x ) T ( y − x ) = 0 \nabla f(x)^T(y-x)=0 ∇f(x)T(y−x)=0 时, 有 ( y − x ) T ∇ 2 f ( x ) ( y − x ) > 0 (y-x)^T\nabla^2f(x)(y-x)>0 (y−x)T∇2f(x)(y−x)>0,则 f f f 拟凸.
类似于凸函数情形, 可以给出保拟凸运算的若干结果. 这里不加证明地将这些典型的结果罗列在这此.
命题 5.3.1:设 h : R m → R ‾ h:\mathbb{R}^m\to\overline{\mathbb{R}} h:Rm→R 是一个拟凸函数,对 i = 1 , ⋯ , m , g i : C i → R i=1,\cdots,m,g_i:C_i\to\mathbb{R} i=1,⋯,m,gi:Ci→R 是凸函数或凹函数,其中 C i ⊂ R n C_i\subset\mathbb{R}^n Ci⊂Rn,满足条件:
(5.3.1.1) g i g_i gi 是凸函数时, h h h 关于第 i i i 个变元 x i x_i xi 在 R 上递增; 或
(5.3.1.2) g i g_i gi 是凹函数时, h h h 关于第 i i i 个变元 x i x_i xi 在 R 上递减,
记 g ( x ) : = ( g 1 ( x ) , ⋯ , g m ( x ) ) T . g(x):=(g_1(x),\cdots,g_m(x))^T. g(x):=(g1(x),⋯,gm(x))T.那么,复合函数 f = h ∘ g , dom ( f ) : = { x ∈ ⋂ i = 1 m C i ∣ h ( g ( x ) ) < ∞ } , f=h\circ g,\quad\textbf{dom}(f):=\Big\{x\in\bigcap\limits_{i=1}^mC_i\Big|h(g(x))<\infty\Big\}, f=h∘g,dom(f):={x∈i=1⋂mCi h(g(x))<∞},也是拟凸函数.
命题 5.3.2:(关于部分变量的下确界) 设 g : R n × R m → R ‾ g:\mathbb{R}^n\times\mathbb{R}^m\to\overline{\mathbb{R}} g:Rn×Rm→R 是拟凸函数, C ⊂ R m C\subset\mathbb{R}^m C⊂Rm 是非空凸集,那么 f ( x ) : = inf inf ( x , y ) ∈ d o m ( g ) g ( x , y ) f(x):=\inf_{\underset{(x,y)\in\mathbf{dom}(g)}{\operatorname*{inf}}}g(x,y) f(x):=(x,y)∈dom(g)infinfg(x,y)是拟凸函数.
命题 5.3.3: (逐点上确界) 设 { f γ } γ ∈ Γ , Γ ≠ ∅ \{f_\gamma\}_{\gamma\in\Gamma},\quad\Gamma\neq\emptyset {fγ}γ∈Γ,Γ=∅,是 R n \mathbb{R}^n Rn 上一族拟凸函数,则
f ( x ) : = sup γ ∈ Γ f γ ( x ) f(x):=\sup_{\gamma\in\Gamma}f_\gamma(x) f(x):=γ∈Γsupfγ(x)也是拟凸函数.
设 g : R n → R ∪ { ∞ } g:\mathbb{R}^n\to\mathbb{R}\cup\{\infty\} g:Rn→R∪{∞} 是一个凸函数, h : R n → R ∪ { − ∞ } h:\mathbb{R}^n\to\mathbb{R}\cup\{-\infty\} h:Rn→R∪{−∞} 是凹函数,在凸集 C ⊂ R n C\subset\mathbb{R}^n C⊂Rn 上,有 g ( x ) ≥ 0 , h ( x ) > 0 g(x)\geq0,\:h(x)>0 g(x)≥0,h(x)>0.那么 f ( x ) : = g ( x ) / h ( x ) , d o m ( f ) : = C f(x):=g(x)/h(x),\quad\mathbf{dom}(f):=C f(x):=g(x)/h(x),dom(f):=C,是拟凸函数.